Czy psy śnią tak samo jak my?

Komu z nas nie było dane ze zdziwieniem patrząc patrzeć na "goniącego" coś przez sen czworonoga, no ale właśnie - co robić w takiej sytuacji? Zostawić psa w spokoju, a może uratować go przed sennym koszmarem? Jak myślisz, czy psy śnią o nas?

Ale po co to całe zamieszanie?

Przede wszystkim musimy sobie odpowiedzieć na pytanie - czym jest dla naszego pupila sen? Bazując na badaniach, możemy obiektywnie stwierdzić, że mamy z naszymi włochatymi przyjaciółmi całkiem sporo wspólnego. Pewnie każdy z nas słyszał już o fazach snu, ale zróbmy szybkie przypomnienie. Sen dzieli się na dwie zasadnicze fazy - REM (Rapid Eye Movement), oraz NREM (Non Rapid Eye Movement):

• Faza NREM - nazywana jest też fazą snu głębokiego, charakteryzując się wolnymi ruchami gałek ocznych, oraz mniejszym tętnem, oraz częstotliwością oddechów.
• Fazę REM charakteryzują przede wszystkim, jak sama nazwa wskazuje - szybkie ruchy gałek ocznych, jest to faza w której zauważalnie wzrasta tętno, oraz częstotliwość oddechów.

Obydwie fazy snu następują po sobie na przemian, tworząc cykle składające się na wypoczynek nasz, czy naszych pupili. Dodatkowo, co ciekawe długość takiego cyklu może się różnić w zależności od rasy psa. Podczas, gdy mniejsze psy śnią, to mogą wchodzić w fazę REM nawet co 10 min, za to ich więksi kuzyni - raz na 90 min. Dla porównania, ludziom przejście do fazy REM zajmuje zazwyczaj 90 - 100 min. W takim razie psy śnią w zasadzie podobnie do nas, za to z paroma różnicami związanymi z po prostu budową anatomiczną i wielkością narządów.

Czy psy śnią? - Skąd to wiemy

Co bardzo ważne, ostatecznego i niepodważalnego dowodu na to, że nasi podopieczni przeżywają snu nie ma z bardzo prostego powodu - nie możemy się przecież swobodnie i werbalnie z nimi porozumiewać. Na szczęście na nasze pytania może w pewnej części odpowiedzieć świat nauki. Do tej pory pomocne okazały się powyżej wspomniane badania na szczurach, które udowodniły, że aktywność elektryczna mózgu przybiera podczas snu bardzo podobne wzory do tych, które występują podczas robienia konkretnych czynności. Badacze badali powyższą aktywność w momencie, kiedy szczury przechodziły labirynt, bądź biegały w kołowrotku. Jak się okazało, tego samego dnia po odbyciu danych czynności szczury "śniły" o nich podczas najbliższego odpoczynku. Badania te mogą nasuwać wnioski, że psy śnią właśnie w taki sposób.

O czym w takim razie mogą być sny?

Informacje dostarczone przez taki obrót spraw mogą nam podsuwać wnioski sugerujące, że psy śnią między innymi właśnie o nas. Dokładnie o momentach, które przeżyły w trakcie dnia i które w fazie REM przetwarza ich mózg. No dobra, ale w czy w takim razie jeśli widzimy jakieś niepokojące sygnały od naszego podopiecznego, pojękiwania, szczekanie, czy ruchy łapami, to czy należy go budzić? Jeśli pies nie zagraża w takich wypadkach samemu sobie, to pod żadnym wypadkiem nie! Nikt chyba nie lubi być wybudzany w środku nocy, prawda? Zazwyczaj bardzo dużym uproszczeniem jest porównywanie zachowań psów i ludzi, ale w tym przypadku może to być jeden z nielicznych momentów, w których takie uproszczenie ma sens. Dodatkowo nigdy nie wiemy, o czym potencjalnie nasze psy śnią, więc czemu mamy je budzić?

Kiedy należy się martwić?

Kiedy twój pies zasypia poza kojcem w losowych sytuacjach i miejscach - i nie mam tutaj na myśli materiału do galerii zabawnych zdjęć czworonoga śpiącego w najróżniejszych pozach na schodach, może to świadczyć o zaburzeniach w jego funkcjonowaniu. Ciekawostką jest, że właśnie ze względu na nasze podobieństwa, psy też mogą chorować na narkolepsję. Na szczęście jest to raczej marginalny przypadek, tak samo jak u ludzi mogący się objawiać z bardzo różną częstotliwością i natężeniem. Chorób w telegraficznym skrócie polega na tym, że mózg przechodzi właśnie bez wyraźniejszego powodu w fazę REM. Jeśli więc zauważysz takie niepokojące objawy, to warto o nich wspomnieć podczas wizyty u weterynarza.  Podsumowując, warto zapewniać naszym futrzastym przyjaciołom dużą ilość sytuacji, o których może już za chwilę będą śnić, albo być może właśnie nasze psy śnią właśnie o nas.

(c) Adam Filipczyk, Kraków 2023  

Źródła:

1. ZooArt, lek. wet. Magdalena Kozioł, Czy psy mają sny? - Marzenia senne czworonogów
2. Vcahospitals, Ryan Llera, Do dogs dream?
3. Beds4Dogs, Psia narkolepsja. Co robić, gdy pies nagle zasypia poza legowiskiem? 
4. Massachussets Institiute of Technology, Matthew Wilson, Animals have complex dreams, MIT researcher proves